Pak je verslaving aan – een weg naar vrijheid

Roken, alcohol, coke, gokken of porno – dat is waar je waarschijnlijk het eerste aan denkt als je ‘verslaving’ leest. Niet zo gek, want het woord heeft nogal een zware lading. Maar deze quote van Tony Robbins zette me aan het denken over wat verslaving werkelijk is.

The biggest drug in our society is not alcohol, or cocaine, or pot. It’s PROBLEMS. People are addicted to their problems, because it let’s them escape their fears. – Tony Robbins

Disclaimer: dit blog is bedoeld voor degenen die diep van binnen een altijd aanwezige onrust of algehele onvrede ervaren en daarvan af willen. In het geval dat jouw middelengebruik of andere verslaving je dagelijks leven en gezondheid ernstig verstoord, zoek dan professionele hulp. 

Verslaafd aan problemen

Het lijkt niet logisch, want door de nadruk te leggen op je problemen word je toch juist geconfronteerd met je angsten?

We praten inderdaad graag over onze problemen. Luister op een gemiddelde dag in de supermarkt wat er in de rij voor de kassa besproken wordt. Of wat twee mensen in de trein elkaar vertellen. Je hoort voornamelijk klagen, zeiken en stressen. Wat vinden we het héérlijk om lekker af te geven op wat er allemaal niet goed is in de wereld of in ons leven. Maar waarom?

Erover praten is makkelijker dan een probleem daadwerkelijk aanpakken

Het wordt me duidelijk wat Tony Robbins bedoelt. Het praten over problemen maakt dat je dénkt dat je ze aan het oplossen bent (want je bent er toch ‘mee bezig’?), in werkelijkheid is het slechts afleiding voor verborgen pijn en angst. In dit blog onderzoek ik hoe het met mijn eigen verslavingen gesteld is en hoe ik om ga met het wel of niet voelen van pijn.

Wat gebruik jij als afleiding?

Laat ik beginnen met jou uitnodigen om dit samen met mij te onderzoeken. Wanneer je niet lekker in je vel zit, wil je daar vanaf. Je wil je ‘goed’ voelen. Dus om het vervelende gevoel tegen te gaan gebruik je allerlei middeltjes: winkelen, Netflixen, eten, waardering zoeken bij anderen, sporten, seksen, koffie drinken, je opmaken, uitgaan.

Vergeleken met heroïnegebruik is het onschuldig, maar hoe zou je reageren als het je wordt afgenomen? Begin met een kleine test om te zien hoe gehecht je aan iets bent.

Wat zou je doen als

…je een dag zonder make-up naar je werk moet?
…je je telefoon een maand lang moet missen?
…je nooit meer koffie mag drinken?

Het lijkt misschien makkelijk, maar doe het maar eens. Niet voor niets bestaan challenges als: 365 dagen niets kopen, Dry January, een maand vegan eten, een maand zonder whatsapp et cetera. ‘Ja het is gelukt, op drie keer na, maar ik ben echt niet verslaafd hoor, want…’

Denial is the first sign of addiction

Je blijft gevangen in het gedrag door te ontkennen dat het er is. Je voelde misschien wel dat het moeilijk was, maar dat ga je natuurlijk niet toegeven. Je verzint allerlei excuses en redenen waarom het echt niet zo erg is dat je een paar keer toegaf aan je verslaving. En zelf ben je de enige die het werkelijk gelooft.

Veelvoorkomend: werk- eet- of sportverslaving

Hoe makkelijk kun je ontspannen de eerste dagen van je vakantie? Ook werken kan een verslaving zijn. Je bent zo gehecht aan ‘bezig zijn’ dat je niet weet wat je met jezelf aan moet als je het niet druk hebt. Dat voel je intuïtief aan en daarom zorg je dat je het gewoon altijd druk hebt.

Hoe moeilijk vind je het als er een overheerlijke reep chocola / zak chips in de kast ligt? Loop je weleens ‘als vanzelf’ naar de keuken om iets te snaaien te zoeken? Eten kan voor obsessief gedrag zorgen en een mooi middel zijn om je pijn niet te hoeven voelen. Hetzelfde geldt voor sporten (hoe reageer je als je een blessure hebt waardoor je drie maanden niet mag sporten?).

Gelukkig kunnen we deze voorbeelden gebruiken om onze verslaving aan problemen ook gelijk te voeden: we klagen over dat we het zo druk hebben, dat we te dik zijn en iedereen die het maar horen wil vertel je over je blessure.

Waar is een verslaving goed voor?

Een verslaving ontstaat om pijn niet te hoeven voelen, om je te verdoven. Maar de pijn bestaat. Hij is als een kraan die de hele tijd openstaat. Een kraan die 24/7 jouw kostbare energie lekt. En jij maar naar yoga gaan, gezond eten en op tijd naar bed. Het helpt iets, maar je blijft ‘dweilen met de kraan open’.

Waarom wil je liever niet toegeven dat je verslaafd bent? Omdat je er dan iets mee moet en dat betekent dat je je pijn te zien krijgt. Daar houden we niet van. Dus blijven we gewoon lekker doorgaan, met als gevolg dat we ons nog rotter voelen, omdat het lapmiddel maar tijdelijk helpt.

Geen zorgen, de pijn laat zich vanzelf zien

De pijn gaat harder schreeuwen om aandacht. De kraan gaat verder open, zodat meer energie weglekt. Je lijf gaat signalen geven in de vorm van blessures, kwaaltjes waar je niet vanaf komt of nog erger: burn-out of depressie. Je kunt dan natuurlijk naar medicijnen grijpen om de (mentale) pijn te verdoven. Heb ik zelf ook jaren gedaan. Ik wist geen andere oplossing. ‘Dokter, mag ik nog meer dyclofenac tegen mijn rugpijn?’ – lees hier mijn blog Hoe ik leerde omgaan met pijn.

Hoe is het met mijn eigen verslavingen gesteld?

Laat ik eens hand in eigen boezem steken. Voor mij was eten een periode een behoorlijk obsessie. Het had niets meer met voeden of genieten te maken, wel veel met zelfopgelegde regels, beperkingen en ‘moeten’. Ik deed veel aan krachttraining en het eetpatroon wat daarbij hoorde was niet mis.

Wanneer moet ik eten, heb ik wel genoeg eten bij me, waar kan ik gezond eten krijgen? Het nam mijn gedachten zodanig in beslag dat het gerust een verslaving te noemen was. In Thuis zonder huis beschrijf ik uitgebreid hoe ik hiermee om ben gegaan, zodat mijn eetpatroon ondertussen weer normaal te noemen is.

Momenteel ligt een werkverslaving zeker op de loer, ik kan me soms helemaal verliezen in werken en ‘bezig’ zijn, vooral als ik achter mijn laptop zit. Verder ben ik dol op mijn dagelijkse kop koffie en kan ik daar echt een craving naar voelen. Mijn relatie met eten verbeterd, maar ik herken zeker de neiging om ‘s avonds als ik moe ben te gaan snacken. Ook scrollen door Instagram kan een manier zijn om een rotgevoel te negeren.

 

Waarom zou ik dit veranderen, zo erg is het toch niet?

Snacken en scrollen is niet levensbedreigend. En er iets aan doen kost moeite, waarom zou ik dat dan doen? Mijn antwoord is simpel. Ik ben bereid deze moeite te doen omdat ik weet wat het me brengt: vrijheid. Innerlijke rust. Volledige acceptatie van het moment, wat zorgt voor dankbaarheid, vrede en geluk. Wauw. Als ik het zo bekijk wil ik daar wel wat moeite voor doen!

Ik ga de uitdaging aan

Omdat ik mijn gedrag herken als middel om onrust te verbergen, daag ik mezelf regelmatig uit. Door weg te nemen waar ik aan gewend ben, wordt duidelijk in welke mate ik me eraan hecht. Kan ik leven zonder persoonlijke spullen? Zonder eigen huis? Zonder vast inkomen? Zonder spaargeld? Kan ik lang alleen zijn? Kan ik alleen op reis gaan? Kan ik in de winter in de ijskoude zee duiken? Dit is ondertussen bekend. Maar wat ik ook onderzocht is het volgende.

Waar ben ik allemaal aan gehecht?

Bijvoorbeeld praten, denken, sociaal contact, dingen doen, meerdere maaltijden, een zacht bed, mijn vriend?

Kan ik een week leven in stilte, 10 uur per dag mediterend en zonder sociaal contact? Met twee maaltijden per dag, om 07.30 en 10.30 uur? Kan ik slapen op een houten plank en met een houten kussen?
Deze drie vragen kon ik onderzoeken tijdens een meditatieretraite in Thailand, op Koh Samui.

Kan ik 48 uur zonder eten?
Dit heb ik tot nu twee keer gedaan. De eerste keer leerde me dat ik het tot mijn grote verbazing overleefde, de tweede keer dat het zelfs een ontzettend fijn gevoel geeft.

En recent onderzocht ik de vraag: Kan ik gelukkig zijn zonder partner?
Op alle vragen kan ik ja antwoorden, een enorme bevrijding! En nog steeds leer ik verder. Laat ik meer los, in het vertrouwen dat ik alles aankan.

Verslaafd aan liefde

Wat tot nu toe mijn ergste verslaving was? Ik was verslaafd aan liefde. Ik had liefde en waardering nodig van mijn vriend, om me fijn te voelen. Gaf hij het me niet? Zat ik gelijk in de put. Ja, voor nu ga ik hier even kort door de bocht, in een volgend blog kun je een meer genuanceerd verhaal hierover verwachten. Gelukkig hielp moeder Ayahuasca me om die verslaving op te lossen (volledig of voorlopig? Dat zal blijken in een volgende relatie.)

Ik vulde de innerlijke leegte op en voelde een enorme compleetheid. Door het te tekenen werd het me duidelijk. Ik ontwikkelde meer liefde en waardering voor mezelf, zodat ik niet meer afhankelijk was andermans liefde.

De enige manier om je energielek te dichten

Je hoeft niet meteen een reis naar Thailand of een Ayahuasca-ceremonie te boeken om jouw antwoorden te vinden. Wat is de oplossing? Daag jezelf uit om te onderzoeken wat jij als afleiding gebruikt.

We are constantly trying to hold it all together. If you really want to see why you do things, then don’t do them and see what happens. – Michael A. Singer, The untethered soul 

Luister het audiobook The untethered soul hier. Een van mijn favoriete boeken van dit moment!

Doe niet wat je normaal doet om je pijn te bedekken. En als je weet wat er pijn doet, ga het aan. Voel waar het zit, wat voor sensaties het geeft in je lichaam. Wees erbij aanwezig, kijk er liefdevol naar en adem. Alleen door de pijn te doorvoelen kan het verwerkt worden.

Hou jezelf niet meer voor de gek

Stop met afleiding zoeken voor je werkelijke probleem. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen welbevinden en zoek de oplossing niet meer buiten je. Voordat je nu als een malle in één keer alles aan wil pakken, en het je tot waanzin drijft… een kleine reminder:

Heb geduld. Je verwerkt pijn op het moment dat je eraan toe bent om het te verwerken.

Zelf deed ik in een periode van ongeveer negen jaar familieopstellingen, yoga, stilteretraites, ademhalingsoefeningen, meditatie-bijeenkomsten, een intensieve training van Byron Katie, energiewerk, readings en Ayahuasca-ceremonies. Deze negen jaar waren hartstikke nodig om elk pijnpunt een plek te geven. Elke keer als ik nu voel dat ik weer een stap te zetten heb, zoek ik een vorm die voor dit moment past.

Wat werkt voor jou?

Uiteindelijk is de therapie maar een middel. Voor iedereen werkt weer iets anders. Misschien heb je zelf al jaren een idee in je hoofd: ‘Ik zou dit of dat wel eens willen proberen maar…’ Daar heb je jouw eerste stap. Het belangrijkste is: wees mild voor jezelf. Hier begint jouw weg naar innerlijke vrijheid.

Meer weten over dit onderwerp? Jan Geurtz schreef er verschillende boeken over. Ik kan deze video van Jan Geurtz en Paul Smit enorm aanraden.

 

---

Steun je lokale schrijver
Ben je op de een of andere manier geraakt of geïnspireerd door mijn schrijven? Heeft het je geholpen om je perspectief te veranderen? Mocht je het leuk vinden om iets terug te doen, kun je me op de volgende manieren supporten:

• Laat een reactie achter onder dit bericht op of social media, alleen al een emoticon laat me weten dat je meeleest en -leeft!
• Deel mijn website of een van mijn blogs op jouw social media en tag me in je bericht. Ik ben actief op Facebook, Instagram en LinkedIn.
• Tip je baas dat ik in te huren ben om een lezing te geven.