Blog | Iris Schlagwein

Grenzen aangeven en persoonlijke ruimte beschermen: Krav Maga

[ BLOG ] In mijn vorige blog schreef ik over ongewenste intimiteit, en vroeg ik me af: hoe kan ik beter mijn grenzen aangeven? De beschreven ervaring wakkerde een verlangen aan dat ik al lang heb.

Ik herinner me dat ik in 2014, toen ik een echte #fitgirl was 😉 en fanatiek aan obstacle runs meedeed, al riep dat ik graag Krav Maga zou leren.

Waarom deed ik het dan niet gelijk?
Oja.
Ik ging in oppashuizen door het hele land wonen en kon daardoor niet wekelijks naar dezelfde sportschool gaan.

Maar nu mijn dagelijks leven zich meer en meer op één plek afspeelt, kon ik eindelijk mijn verlangen uitleven.
Ik vond Protect Invest, boekte twee gratis proeflessen (‘want dan oefen je verschillende technieken en krijg je een beter beeld’, zo kreeg ik te horen) en…

Ik was gelijk verkocht.

Wat is Krav Maga?

Enkele fragmenten van de website van de International Krav Maga Federation Nederland:

Krav Maga (uitspraak kraf magá; Hebreeuws voor contactgevecht) is een zelfverdedigingsmethode die ontstaan is in Israël.

Met Krav Maga kan iedereen, man, vrouw, jong en oud, zich verdedigen in de meest uiteenlopende situaties.

Je leert grenzen aangeven en voorkomen dat je in vervelende situaties terecht komt.

De technieken zijn gebaseerd op instinctieve reacties en daardoor eenvoudig aan te leren.

Het is zelfverdediging op een eenvoudige en effectieve manier, om zo jezelf, je naasten en derden te beschermen.

Een belangrijke regel uit de gedragscode is: ‘Vecht op de mat of in de ring, maar niet daarbuiten. Gebruik wat je bij Krav Maga hebt geleerd alleen ter verdediging’.

Ik hoop dat dat nooit nodig zal zijn.

Welkom in een bont gezelschap

Met mijn blote voeten op de zachte dojo-vloer leer ik op een heel nieuwe manier over persoonlijke ruimte en grenzen, al worstelend over de grond met mannen en vrouwen van alle leeftijden. En ook van alle vormen, lengtes en mate van fitheid en kracht.

Een bont gezelschap dat elkaar gemoedelijk maar fanatiek aanvalt, en zichzelf verdedigt. Hoewel we trainen om met agressie om te gaan en om met agressie te reageren, is de sfeer nooit agressief.

De sfeer is juist respectvol. De gevorderden helpen de beginners. Er wordt gelachen. Je hoort opmerkingen als:

“Je hebt een tok aan toch? Even checken, voordat ik je in je kruis trap.”
“Dat kan harder!!”
“Ik ben je aanvaller hé, je mag me pijn doen.”
“Doe je bitje in, want met hamerslagen oefenen is een ongelukje zo gebeurd!”

Waarom Krav Maga en geen vechtsport?

Ik schrijf bewust niet ‘en geen andere vechtsport’, want Krav Maga wordt niet als sport gezien, en ook niet als vechtsport.

Het hoeft er niet mooi uit te zien, zoals bij sommige ‘sierlijke’ vechtsporten die hun oorsprong hebben in Azië. Er zijn wel technieken, maar geen spelregels. De methode gaat er puur om dat je leert om jezelf zo snel en effectief mogelijk in veiligheid te brengen.

Omdat de bewegingen gericht zijn op natuurlijke reflexen, zijn ze makkelijk aan te leren. Nouja, makkelijk… als we iets nieuws leren moet ik er altijd eerst veel bij nadenken. Welk been staat voor? Hoe houd ik mijn elleboog?

Eerst wordt er in slow motion geoefend en werkt je partner nog mee. Een beweging wordt net zo vaak herhaald tot het als een soort dans een natuurlijke beweging wordt.
Daarna bootsen we een meer realistische situatie na en werkt je partner je vooral tegen.

‘Wie niet sterk is moet slim zijn’.

Sommige mensen aan wie ik vertel dat ik met Krav Maga ben begonnen (vaak mannen), reageren met: “allemaal leuk en aardig, maar dat werkt vast niet als je een keer vent van een meter negentig met verkeerde bedoelingen tegenover je hebt staan”.

Tja.
Nu, als beginner, nog niet nee.

Maar ik train wel af en toe met iemand van zo een postuur. Dan lukt het tóch om me uit een stevige greep te bevrijden, knietjes te geven en weg te komen. Krav Maga gaat veelal uit van ‘wie niet sterk is, moet slim zijn’.

Je zet de snelheid of kracht van je aanvaller om in een andere richting, waardoor diegene bijvoorbeeld zijn evenwicht verliest of je niet meer kan raken.

Grenzen aangeven wordt makkelijker

De training is zeer fysiek. Tegelijkertijd trainen we, rollend over de grond, innerlijke processen.

Weerbaarheid.
Veerkracht.
Grenzen aangeven.
Eigenwaarde en zelfvertrouwen.
Vertrouwen op je intuïtie.
Bewust zijn van je emoties.
Snel beslissingen nemen.

Dus ook als ik de technieken nooit in de praktijk zal brengen, is het trainen waardevol, al is het maar voor mijn zelfvertrouwen. Als ik ’s avonds door een duister steegje fiets, voelt dat nu toch anders dan een paar maanden geleden.

Voor meer informatie over Krav Maga, zie IKMF Nederland.

En neem hun advies ter harte: “Laat je niet afschrikken door stoere youtube filmpjes van zogenaamde Krav Maga masters en kerels in camouflage pakken, maar informeer gerust vrijblijvend bij ons of bezoek een van onze trainingscentra verspreid in het land”.

Wil je meer leren over jouw grenzen? Inzicht krijgen in hoe je daar mee omgaat en hoe je je steviger kunt voelen? Tijdens een Transformatiedag werken we een-op-een samen, en… beloofd: ik zal er geen Krav Maga technieken bij halen ;).

Ongewenste intimiteit in mijn persoonlijke ruimte

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] Hij keek me overdreven verbaasd aan: “Hoezo? Ik doe toch niks?”. Zojuist had ik me duidelijk geïrriteerd omgedraaid, in het gangpad van de boeken: “Gast! Wat dóe je?!”.
Hij had tot drie keer toe mijn billen aangeraakt.

De aanraking was heel licht, vluchtig over de stof van mijn strakke sportlegging, waardoor ik twijfelde of het misschien per ongeluk ging.

Verbeeldde ik het me?
Kon ik het maken om hem – misschien onterecht – te beschuldigen?
Beter mijn mond houden?

Toch was het drie keer exact dezelfde aanraking. Het gebeurde nog twee keer, nadat ik me na de eerste keer had omgedraaid en hem had aangekeken. Ik bleef stil, maar mijn ogen zeiden: dat voelde ik en dat was niet oké.

Een ander zou weggegaan zijn

Daarmee bedoel ik zowel hem als mijzelf.
Na zo’n beschuldigende blik kan een man zich verontschuldigen, balen dat de ‘per ongelukke’ aanraking als expres werd opgevat, en zich snel uit de voeten maken.

Ook ik had weg kunnen gaan. Kunnen ‘vluchten’, mijzelf verwijderen uit de situatie.

Ik bleef staan. Want ik kon het niet geloven.
Ik kon niet geloven dat hij expres mijn billen aanraakte, zág dat ik het niet oké vond en toch bleef staan.

Eigen schuld, dikke bult?

Dat hij bleef staan, decimeters achter mij in het smalle gangpad, vatte ik op als een teken dat ik het voorval te groot maakte.
Ik kon het niet geloven, bleef stoïcijns naar de boeken kijken. Waardoor hij me weer kon aanraken.

Dit voorval deelde ik eerst alleen met mijn partner. Ik wilde er niet teveel aandacht aan geven. Maar dit kleine voorval van ongewenste intimiteit bleef me bezig houden. Terwijl het níets is, vergeleken met de narigheid die sommige andere vrouwen (hebben) moeten doorstaan.

Het zette me aan het denken. Waarom reageerde ik zo in deze situatie? Waarom hou ik er een naar gevoel aan over, er is toch niet écht iets gebeurd? Wat had ik anders kunnen doen? Ik besloot het er eens met vriendinnen over te hebben. Wat zouden zij in mijn situatie gedaan hebben?

Ongewenste intimiteit

“Je had een foto van hem moeten maken!”
“Je had keihard moeten gillen zodat de hele winkel het zou horen”
“Zijn er geen camerabeelden?”
“Ben je naar de manager gestapt?”
“Heb je aangifte gedaan?”

Dit is wat vriendinnen tegen me zeiden. En nee, ik heb al die dingen niet gedaan.

Soortgelijke situaties van onveiligheid

Wat vriendinnen óók aan me vertelden als reactie op dit voorval, waren soortgelijke verhalen. Verhalen van ongewenste intimiteit en andere ongepaste aanrakingen. Van een onveilig gevoel op straat, gevolgd worden en grensoverschrijdende opmerkingen.

Ze vertelden over hun eigen reacties daarop, om de situatie te de-escaleren. En hoe dat ‘sussen’ dan voelde als jezelf verloochenen, omdat je eigenlijk wil schreeuwen: Laat me met rust!

Grenzen op een heldere, voor iedereen begrijpelijke, eenduidige, stevige, respectvolle, niet-voor-onderhandeling-vatbare manier aangeven, dat is nog een hele kunst.

Daarom even een uitstapje naar persoonlijke ruimte, want dat is tenslotte wat we willen beschermen als we een grens aangeven.

Vier interactie zones

In mijn scriptie over persoonlijke ruimte schreef ik over proxemics, het bestuderen van ruimte-tussen-mensen:

Wanneer het gaat om interpersoonlijke relaties wordt ruimte in vier ‘interaction zones’ verdeeld: intimate, personal, social, and public distance. De grenzen van die zones zijn cultureel bepaald: ‘With respect to informal features, every human being [has] a private space around himself/herself, the size of which depends on the population density of the place where he/she was raised’ (Marin, Gasparino & Puggina, 2018). [Voor complete referenties, zie scriptie].

Het is duidelijk dat de meneer in de winkel de ‘publieke afstand’ die men normaal gesproken in een winkel dient te houden, niet respecteerde.

Met welk doel grenzen aangeven?

Grenzen aangeven gebeurt met drie doelen:

1. Beschermen. Door grenzen aan te passen ontstaat er een bufferzone tegen mogelijke emotionele en fysieke
bedreigingen.
2. Overbelasting voorkomen. Het aanpassen van sensorische input die we van anderen krijgen.
3. Communicatie. De mate van verbondenheid en intimiteit die iemand met een ander wil hebben.
(Caris & Voncken, 2007, in Stiles, Wilson & Thompson, 2009) [Voor complete referenties, zie scriptie].

Ik dacht dat ik duidelijk genoeg was geweest tegen de man, maar blijkbaar was dat niet zo. Voor wat betreft al deze drie doelen was ik niet helder genoeg. Ik snap nu dat ik – ingegeven door twijfel – niet stevig mijn NEE kon aangeven en dat er ruimte werd gevoeld om door te gaan.

Omgaan met ongewenste intimiteit: zelfverdediging!

Tijd om doel 1. ‘Beschermen’, eens verder te onderzoeken, gericht op sociale en publieke afstand.

Nu niet door te schrijven over grenzen in een scriptie…

Ik startte met Krav Maga.

Meer daarover in een volgend blog, Grenzen aangeven en persoonlijke ruimte beschermen: Krav Maga.

Herken je de zoektocht naar het aangeven van je grenzen, fysiek en mentaal? Je voelt ze wel, maar merkt achteraf dat je er overheen bent gegaan? Tijdens een Transformatiedag kunnen we met dit onderwerp aan de slag gaan. Deze dag staat in het teken van vertragen, verstillen en in contact komen met wat er in jou leeft, zodat de wijsheid die je in je draagt, ont-dekt kan worden. Lees hier meer >>>

De afbeeldingen bij dit blog zijn gemaakt door ccd20 via Pixabay.

Levensvragen: blijvend onderzoek of liever weg van blijven?

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] Sinds het begin van dit jaar werk ik als geestelijk verzorger in een verpleeghuis. Er wonen mensen met somatische klachten en mensen met verschillende vormen van dementie.

Aandacht voor levensvragen

Voor die ongeveer 120 bewoners ben ik degene met wie ze kunnen praten over hun trage vragen – levensvragen waar niet direct een antwoord op is. En waar misschien ook geen antwoord op hoeft te komen: het onderzoeken zelf is al waardevol.

Wanneer iemand zijn eigen (t)huis achter heeft moeten laten en in een verpleeghuis is komen wonen, heeft dat vaak een enorme impact op het ervaren van zin.

Zin in de dag,
maar ook de zin van het leven.

Wat doet een geestelijk verzorger?

Hoewel er in de zorg steeds meer aandacht is voor Positieve Gezondheid, waarbij spiritualiteit en zingeving een belangrijk onderdeel zijn van goede zorg, is voor bewoners, familie en zorgmedewerkers vaak onduidelijk wat een geestelijk verzorger nu eigenlijk doet.

Of is.

Ik neem je mee in een aspect van mijn werk: aandacht voor levensvragen.

Levensvragen die in de onderstroom aanwezig zijn

Belangrijke vragen die ik graag stel zijn:
(ik stel ze zowel aan mijzelf als aan anderen, al is dat laatste vaak niet met zoveel woorden)

Wat leeft er in jou?
Wat is van waarde voor jou?
Wat geeft je ruimte?
Wat heb je nodig?
Wat is genoeg?
Wat is ‘van mij’?

Wat betekent tijd voor jou?
Wat betekent geld voor jou?
Wat betekent intimiteit voor jou?
Wat betekent verbinding voor jou?
Wat betekent vrijheid voor jou?
Wat betekent vriendschap voor jou?

Wat houdt het hebben van een goede relatie in voor jou?
Wat is een goed leven?
Wat is van betekenis?
Wat maakt jouw leven zinvol?
Heeft het leven een doel?

Mijmeren, delen en bezinnen

Het zijn belangrijke vragen, die soms zo Groots en Meeslepend kunnen voelen dat ze een verlammend gevoel oproepen.
Op andere momenten kunnen ze met weinig, maar zeer rake woorden, beantwoord worden.

Het zijn vragen waar je avondenlang over kunt discussiëren, met vrienden, wijn (in mijn geval gekookt water) en een tafel vol eten (in mijn geval kruidige pompoencake).

Waar je met je partner kwetsbaar over kunt uitwisselen.
Gepassioneerd over kunt vertellen. Wat jou drijft, wat jouw visie is.
Of starend in de vlammen van een kampvuur onder de sterrenhemel mijmert wat voor jou mogelijke antwoorden zijn

Levensvragen die misschien pijn doen

Bovengenoemde Belangrijke Vragen kunnen ingewikkeld en lastig te beantwoorden zijn, maar over het algemeen hebben ze een lichte vibe over zich.

Bij deze vragen houdt het echter niet op. Ik noem nog maar enkele voorbeelden:

Wat doet pijn?
Welk gevoel wil je niet voelen?
Waar heb je spijt van?
Waar twijfel je aan?
Waar ben je bang voor?

Waar schaam je je voor?
Waar ben je schuldig aan?
Wie heb je pijn gedaan?
Waar lig je van wakker?
Wie heb je te vergeven?

Filosoferen, in gesprek gaan, leren

En zelfs daar houdt het niet op (voor mij 🙂 ).

Wat is God?
Wat geloof ik?
Wat weet ik?
Wat is waarheid?
Wat neem ik waar?
Kan ik de realiteit kennen?
Heb ik een vrije wil?

Wat is dood?
Wat is er daarna?
Wat is leven?
Wat is er daarvoor?
Wat is de ziel?
Wat is bewustzijn?
Waar ben ik in mijn dromen?
Wat is ‘ik’?

Het gaat niet om de antwoorden

Ik ben me ervan bewust dat ik vele antwoorden niet kan weten. Wat oké is, want alleen al het stellen van de vraag zet van alles in beweging.

Het stellen van deze vragen is van belang om geen aannames te doen, maar een onderzoekende, open blik te hebben. Die heb ik sowieso, maar op het moment dat ik het verpleeghuis binnenwandel en geestelijk verzorger ben, des te meer.

Open om naar de visie of het levensverhaal van de ander te luisteren.
Nieuwsgierig te zijn: hoe beleeft een ander mens deze vragen? (ook als dat haaks staat op hoe ik mijn eigen antwoorden zou formuleren).

Een geestelijk verzorger blijft bij pijn

De vragen kunnen soms pijnlijk zijn, of ongemak oproepen. Juist daarom stelt een geestelijk verzorger ze. Want het bespreekbaar maken van dat-wat-pijn-doet, brengt verlichting. Of dat iemand zich gezien weet.

Door te luisteren naar de ander ontstaat er verbinding, ook als er geen antwoorden zijn.
Dan delen we het niet-weten.
Een prachtig vertrekpunt in levens-onderzoek.

Spelen bij jou een van deze of meerdere van deze levensvragen? En zou je die samen willen onderzoeken? Dan is een Transformatiedag een mooi cadeau aan jezelf. Zo’n dag staat in het teken van vertragen, verstillen en in contact komen met wat er in jou leeft, zodat de wijsheid die je in je draagt, ont-dekt kan worden. Lees hier meer >>>

Illustraties bij dit blog zijn van Saydung89 via Pixabay.

Persoonlijke ruimte in tijden van woningnood

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] Als levenskunstenaar en schrijver onderzoek ik persoonlijke ruimte. De laatste acht jaar deed ik dat onder andere als huisoppas.

Andere grote terugkerende thema’s zijn bijvoorbeeld ‘verlies’ of ’thuis’. Maar onder persoonlijke ruimte kan ik die twee ook makkelijk scharen (hoe verder ik uitzoom, hoe makkelijker dat gaat natuurlijk 🙂 ).

Afgelopen voorjaar deed ik ook op een wetenschappelijke manier onderzoek naar persoonlijke ruimte. Lees daarover meer in dit blog.

De laatste maanden waait er een nieuwe wind in dit onderzoek. Want inmiddels heb ik vier seizoenen in mijn stacaravan aan zee doorgebracht en is het tijd geworden voor verandering, voor een volgende stap.

Een eigen huis, een plek onder de zon

En ja, ook met iemand die altijd van me houden kon (kan!). Ik wil wonen op een eigen plek, in de buurt van mijn geliefde. Ik wil wortelen, aarden. Een logisch gevolg van het feit dat ik me steeds meer verbind. Nog steeds vlieg vrij, maar dan stevig geworteld in het leven en in de liefde.

Afscheid van nomadisch bestaan?

Nee, dat nog niet.

Ik schrijf dit stuk vanuit een knus huisje met een lieve poes, in hartje Utrecht. Ondertussen ben ik op zoek naar een eigen plek. Maar de verandering die ik verlang is niet zo makkelijk te realiseren. Want ik wil niet zomaar ergens wonen, ik heb een specifieke plek op het oog: Zaltbommel.

Samenwonen als oplossing?

Sommige lezers denken nu wellicht: waarom ga je niet samenwonen, dat lost toch alles op? Dan kun je de kosten delen, is je zoektocht in één klap voorbij en zit je deze winter warm, romantisch en knus samen op de bank?

Natuurlijk is samenwonen onderwerp van gesprek in onze relatie. Maar we weten allebei: niet nu.

Samenwonen met als eerste aanleiding omdat het ‘handig’ is, is sowieso niets voor mij. Daar komt bij dat mijn partner co-ouder is, waardoor er om de week ook andere huisgenoten in het spel zijn, waar ik graag rekening mee houd.

Ik ga graag alleen wonen, om een vaste basis te hebben van waaruit ik mijn leven kan inrichten, met sport, vrienden, creativiteit, yoga, buiten, werk, partner, gezin en familie.

Alleen wonen

Alleen wonen dus, net als veel andere Nederlanders, zo blijkt uit de artikelen van Annemiek Leclaire. Sommigen kiezen er bewust voor, anderen zouden maar wat graag een huisgenoot hebben. Feit is dat er steeds meer eenpersoonshuishoudens bestaan, wat problematisch blijkt te zijn in combinatie met de manier waarop de samenleving is ingericht.

Lees: Iedereen alleen, deel 2: ‘Voor mij betekent ‘‘samen’’ negatieve ervaringen kunnen delen’
Door Annemiek Leclaire voor Vrij Nederland.

Woningnood

Niet alleen bestaat er weinig aanbod voor alleen-woners, Nederland kampt ook met een groot woningtekort.

Lees: ‘Je moet een eigen huis kopen’ – niet dus. En wat ik nog meer leerde als Correspondent Wonen
Door Josta van Bockxmeer, voor De Correspondent.

Ook in Zaltbommel zijn appartementen en studio’s schaars.

Gezocht: woning in Zaltbommel

Dus probeer ik creatief te zijn en allerlei mogelijkheden te onderzoeken. Een verwarmde schuurwoning, zolder met eigen opgang, duo-wonen, tuinhuis met keukentje: ik sta open voor verschillende woonvormen waar ik mijn persoonlijke ruimte van kan maken. Tot en met half februari 2024 heb ik huizen waar ik kan wonen als huis- en kattenoppas, daarna is het open.

Duo-wonen is het splitsen van de (vaak te grote) woning van een ouder persoon, zodat een jonger iemand daar een eigen plek kan betrekken én kan omkijken naar de dichtbije buur.

Als er tegen die tijd nog geen vaste woonvorm voor mij is, blijf ik huisoppassen, in de regio Zaltbommel, Den Bosch, Eindhoven, Tilburg en Utrecht.

Kortom, er is genoeg inspiratie en onderzoeksmateriaal voor het onderzoeken van persoonlijke ruimte.

Van kattenoppas naar eigen huis: tussentijd

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] De afgelopen vier jaar woonde ik in de winter als kattenoppas in de huizen van andere mensen, wanneer zij op vakantie waren. Nu zijn er grote (uiterlijke) veranderingen in mijn leven.

Ik ben deze zomer afgestudeerd als geestelijk verzorger
en momenteel ~~op zoek naar een baan~~ [update: ik ben aangenomen].

Ik heb vorige maand mijn stacaravan verkocht
en momenteel op zoek naar een appartement.

Ik woon in een oppashuis
en ben niet meer op zoek naar mezelf 🙂

Acht jaar zonder huis

De afgelopen acht jaar heb ik veel moois meegemaakt door het geen eigen huis hebben en als kattenoppas in andermans huis wonen:

het plezier van bezit delen
waardevolle ontmoetingen met vreemden
iets voor een ander kunnen betekenen
bevestigd zien dat de meeste mensen deugen
diep vertrouwen cultiveren
de gezelligheid van voor een dier zorgen
tijd, rust en ruimte voor heling en persoonlijke groei
avonturen op de meest uiteenlopende locaties
rondkomen met weinig
ervaren dat er altijd een plek voor mij is

Allemaal ervaringen die ik niet had willen missen, en nu… hangt er verandering in de lucht.

Kattenoppas verlangt… een eigen plek

Het is me duidelijker dan ooit wat mijn wensen, verlangens, kwaliteiten, valkuilen zijn.
Wat mijn ruimte vergroot en verkleint, wat mijn grenzen zijn.
Wat ik te brengen heb in de wereld, wat ik kan ontvangen.

Niet voor niets heb ik mijn afstudeerscriptie geschreven over persoonlijke ruimte.
Een academische kers op de taart, plus een nieuwe invalshoek voor verder (kunstzinnig? filosofisch? schrijvend?) onderzoek.

De stevigheid die ik in mij voel, vraagt om een eigen plek. Een plek van waaruit ik mijn rollen kan vervullen en die mij gelegenheid geeft om meer te geven dan ik nu doe.

Woningnood

Locatie?
Het mooie stadje Zaltbommel, waar ik vlakbij mijn partner en zijn kinderen wil wonen.

Echter – zoals algemeen bekend is – er heerst een enorm woningtekort. Ironisch, toch? De moderne nomade wil settelen, maar er is geen plek!

Wordt vervolgd…

Persoonlijke ruimte – een nieuwe vorm van onderzoek

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] Sinds ik op huizen en katten pas (2016), maar misschien nog wel veel langer, onderzoek ik persoonlijke ruimte. Wat is mijn persoonlijke ruimte, wat is die van jou? Hoe gaan die twee het gesprek met elkaar aan, wanneer ik in jouw huis woon? Hoeveel ruimte heb ik persoonlijk nodig? Bestaat onpersoonlijke ruimte eigenlijk?

Er zijn genoeg vragen en denkrichtingen te bedenken (en ik houd me er dus nog wel even zoet mee 🙂 ).

Eerder kocht ik bijvoorbeeld een stacaravan, mijn overwegingen daarbij lees je hier.

Theoretisch onderzoek

Afgelopen voorjaar heb ik een scriptie geschreven ter afronding van mijn Master Spiritual Care aan de VU in Amsterdam, over – je raadt het al – persoonlijke ruimte. Ik liep toen ook stage bij verpleeghuis Saffier in Den Haag, waar ik me bewust werd van de impact van verhuizen naar een verpleeghuis.

Wonen, thuis, ruimte: het blijft me interesseren.

Lees ook mijn blog Grenzen aangeven en persoonlijke ruimte beschermen: Krav Maga.

Dit keer onderzocht ik deze thema’s niet door ervaren, filosoferen en schrijven, maar op een wetenschappelijk beproefde manier. Inmiddels ben ik met vlag en wimpel afgestudeerd, en deel ik hier een korte inblik in de resultaten.

Bewoners van verpleeghuizen wonen daar

Ik heb in mijn scriptie onderzocht wat ‘persoonlijke ruimte’ betekent voor de begeleidingsontmoeting tussen geestelijk verzorger en bewoner, in verpleeghuizen. Want het is niet zomaar een praatje in een kantoor, nee, de mensen wonen daar.

Vaak na een gedwongen verhuizing, of een zeer onverwachte.

Vaak na een levenlang zelfstandig wonen, vaak met een partner.

Een nieuw klein appartementje, waarin vaak jan en alleman maar binnen walst.

Resultaten van het onderzoek

De resultaten wijzen uit dat wanneer geestelijk verzorger en cliënt elkaar ontmoeten voor begeleiding bij zingeving, persoonlijke ruimte om hen heen is (in plaats van iets wat in hen zit). Zij ontmoeten elkaar in een gedeelde ruimte, die overstijgend is aan geestelijk verzorger en cliënt.

Voor de begeleidingsontmoeting tussen geestelijk verzorger en cliënt in verpleeghuizen betekent dit dat er meer aandacht zou moeten zijn voor de ruimte om iemand heen, de fysieke ruimte, omdat dit een bron kan zijn van existentiële pijn en lijden, maar ook een bron van zingeving.

De cliënt woont in het verpleeghuis en de geestelijk verzorger komt in zijn of haar privé ruimte op bezoek, waardoor het extra belangrijk is hoe er met grenzen van iemands persoonlijke ruimte wordt omgegaan. Wanneer het veilig is om de grenzen van de ruimte te openen, wordt de begeleidingsontmoeting mogelijk.

Persoonlijke ruimte: innerlijk en uiterlijk zijn verweven

Uit mijn onderzoek is gebleken dat wat er in de fysieke ruimte gebeurt, symbolisch is voor hoe er met innerlijke ruimte wordt omgegaan. Dit geldt ook andersom: hoe iemand zich vanbinnen voelt, beïnvloedt hoe diegene handelt in de fysieke ruimte.

Persoonlijke ruimte en maatschappij

Persoonlijke ruimte is een relevant begrip in het nadenken over maatschappelijke kwesties, ook buiten de
zorgsector.

Sommige mensen worden in hun persoonlijke ruimte bedreigd en voelen zich niet veilig. Ze voelen zich niet gehoord en gezien. Of ze ervaren een zeer beperkte eigen ruimte, waardoor ze geneigd zijn de ruimte die ze wél hebben, te beschermen.

Met als gevolg dat er een vijandige houding tegenover de ander en het andere ontstaat. Dit in plaats van een open, gedeelde ruimte waarin de ander ontmoet kan worden. Dit gedrag kan aan de orde zijn bij polarisatie en racisme, bij de woningnood en bij de zorg voor vluchtelingen.

Eigen leefomgeving en klimaatproblemen

Een bredere opvatting van dit concept kan ook van belang zijn in het zorgdragen voor onze leefomgeving in het kader van klimaatproblematiek. Door zicht te krijgen op de rol van persoonlijke ruimte in deze maatschappelijke uitdagingen, wordt het wellicht mogelijk elkaar beter te begrijpen en tot vernieuwende inzichten te komen.

Belangrijke vragen zijn bijvoorbeeld: Wat is mijn persoonlijke ruimte? Hoe ervaar ik die? En in hoeverre deel ik die met een ander, op micro-, meso,- en macroniveau?

Lees hier meer over Levensvragen: blijvend onderzoek of weg van blijven?

Verandering in woonsituatie…

Die laatste vraag is aan mij, als moderne nomade, wel besteed. Zeker nu er verandering ontstaat voor wat betreft mijn woonsituatie en woonwensen. Daarover in een volgend blog meer.

PS. Wil je mijn scriptie lezen? Stuur een mail naar info@irisschlagwein.nl en ik stuur je de PDF.

[ Een deel van deze tekst is afkomstig uit de scriptie ‘Persoonlijke ruimte – Een kwalitatief onderzoek naar de betekenis van persoonlijke ruimte in de begeleidingsontmoeting tussen geestelijk verzorger en bewoner, in verpleeghuizen’ (2023). ]

24-uurs horizonobservatie, herfsteditie 2020

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] Precies een week geleden bereidde ik me voor op het 24 uur observeren van de horizon, samen met een groep van in totaal 24 deelnemers. We brachten tijdens de herfstequinox, als de dag precies even lang donker als licht is, een hele dag op het strand door, met als doel tijd en ruimte te creëren. Tijd en ruimte om een dag lang met onverdeelde aandacht bij jezelf te zijn.

Meedoen aan dit project van bedenker Bruno van den Elshout stond al lang op mijn verlanglijstje, en nu zou het er eindelijk van komen – een aantal dagen voor mijn 34e verjaardag en voor het uitkomen van mijn volgende boek Vlieg vrij.

Schakelen van rust naar actie

Het uitkomen van Vlieg vrij op 10 oktober, betekent voor mij omschakelen naar actie. Meer naar buiten treden en meer plannen. Veel meer gesproken en gedachte woorden. Hoe geef ik die actie zelf vorm, in plaats van dat ik me erdoor laat overspoelen?

De horizonobservatie zag ik als een mooi moment om me open te stellen voor wat mijn boek gaat brengen. Om de grootsheid te voelen van wat dit verhaal in zich draagt. En daar innerlijke ruimte voor maken. Kan ik ontvangen? En hoe laat ik dat wat ik krijg weer verder stromen?

Goed voorbereid verschijn ik aan de vloedlijn

Bruno organiseerde deze editie samen met Lars Doyer en Helen Hartmann. Ter voorbereiding vroegen ze alle deelnemers hun motivatie te beschrijven. Ik schreef onder andere:

‘Ik ga uit van cadeautjes. Van de elementen en van de andere deelnemers. Stilte, staren, verbinding, voelen. Gronden in het zand, stromen in de zee, spelen met de wind, vliegen in de wolken.’

Die cadeautjes heb ik gekregen, en nog meer dan dat. Hier volgen mijn ervaringen in 24 uur horizon-observeren.

Maandag 21 september rond 19.30 uur, verwachting

We zijn aangekomen op het Zuiderstrand in Den Haag en iedereen heeft zich geïnstalleerd in de formatie langs de vloedlijn. De zon beweegt zich nu gestaag richting de horizon.

Het Gaat Beginnen.

Er heerst een verwachtingsvolle sfeer en een aantal deelnemers, waaronder ik, nemen alvast een duikje in de zee. We springen in de golven en zijn uitgelaten als kinderen die extra laat mogen opblijven.

Rond 21.30 uur, weerstand

In korte tijd is het heel donker geworden. En ook vochtig. Ik heb alle kleding die ik bij me heb aangetrokken om warm te blijven vannacht. De lucht is kraakhelder. De eerste sterren zijn zichtbaar en als ik naar links kijk zie ik de maan; een rode sikkel vlak boven de lichten van de Maasvlakte. Het is bijna windstil.

Uiterlijk rustig zit ik in mijn tuinstoel en kijk ik naar de diepzwarte zee. Ondertussen voel ik me geprikkeld en enorm onrustig. Het kleine beetje wind dat er is, stoort me. De geluiden van de golven en de vissersboten klinken oorverdovend. Nu ik stilzit kan de onrust die blijkbaar in me zit, zich laten zien.

Dit muziekstuk van ca. 45 minuten sluit prachtig aan bij dit gevoel:

Rond 22.30 uur, verbinden

Laat ik eens ‘landen’. Ik doe mijn ogen dicht en maak verbinding met Moeder Aarde onder mij. Daarna met Vader Hemel boven mij. Ik voel hoe ik in verticale verbinding sta met het Al-wat-is.

Dan verbind ik me horizontaal, met het reisgezelschap. Mijn ‘gevoels-tentakels’ strek ik uit ver links en ver rechts van mij. In gedachten groet ik elke broeder en zuster die samen met mij deze 24 uur het onbekende in duikt.

Ik visualiseer dat wat achter me ligt: het strand, de duinen, het bos, de stad. Met als ankerpunt het vuur op het strand, wat daar de komende 24 uur zal branden. Dit ligt letterlijk achter me. En ik sta ook stil bij dat wat figuurlijk achter me ligt, bijvoorbeeld de reis hier naartoe. Want vanochtend vertrok ik na een lang vakantieweekend uit een klein dorpje in de Vogezen, om op tijd hier te kunnen zijn.

Als laatste visualiseer ik dat wat voor me ligt: de zee, de horizon, de lucht en de sterren. En ik denk aan mijn boek, de herfst en het huisoppassen komende winter.

Ik ben geland. Mijn gemoed is honderdtachtig graden veranderd. Ontspannen in mijn warme holletje ben ik klaar voor de nacht. Nieuwsgierig kijk ik naar de lichten op zee, de sterren en de golven, die zich nu langzaam beginnen terug te trekken, op weg naar eb.

Van maandag op dinsdag rond 00.00 uur, in vuur en vlam

Ik schrik wakker en ben verbaasd dat ik in slaap gesukkeld ben. Het liefst blijf ik zoveel mogelijk wakker vannacht, dus ik wandel naar het vuur om mezelf wat op te peppen. Het hart van de vuurvrouw in mij breekt als ze ziet dat de houtblokken achteloos op de kolen zijn gegooid. Als een ware Indiaan werk ik er blok voor blok naartoe om een hete kern te bouwen, zodat het vuur oplaait en de kolen witheet gloeien.

Rond 04.00 uur, mildheid oefenen

Mijn windscherm, stoel en dekentje zijn nat van de druppeltjes mist. Ik wil voorkomen dat ik het koud krijg dus ik wissel vuur en zee met elkaar af. Even voelt dat als ‘cheaten’. Ik kom hier toch om naar de horizon te kijken, is bij het vuur zitten dan wel ok? Ik besluit mildheid te oefenen. Dit is geen leger-exercitie, ik hoef niets te bewijzen en mag mezelf best wat warmte gunnen.

Rond 06.00 uur, de ochtend verschijnt

En ineens is daar het ochtendlicht.
Ik had me ingesteld op een lange lange nacht, en nu is-ie al voorbij!
De zee rukt in hoog tempo op. De meeste mensen verplaatsen voor de zekerheid hun stoel en scherm een paar meter naar achteren, om geen natte voeten te krijgen.

Rond 10.00 uur, (on)verwachte cadeaus

Zoals gehoopt krijg ik vele cadeautjes. Vannacht kon ik al urenlang genieten van magische zeevonk en ik zag twee sterren vallen. Overdag spot ik een groep lepelaars in hun reis naar het zuiden, een verdwaalde zwaan in de branding. Tel daarbij honderden meeuwen op en ik mag concluderen dat witte vogels een thema zijn.

Ik krijg vandaag niet alleen cadeautjes van de natuur, ook cadeaus van mijn medereizigers. In de vorm van een blik die zegt: yes, wij doen dit samen. Gedeelde stille vreugde over het eerste ochtendlicht. Een smaakvolle cappuccino drinken, even in de bewoonde wereld van strandtent de Fuut. Richting het einde van de dag een mooi gesprek waarin alles flowt.

Rond 12.00 uur, samen én alleen

Expres zoek ik weinig contact met mijn mede-observeerders. Een deel van mij vindt dat jammer. Want ik wil best weten wie al die leuke mensen zijn, die net als ik interesse hebben in deze ervaring.

Wat drijft hen, wie zijn ze, wat ervaren zij op dit moment? Maar dit is geen theekransje of netwerkevent. Ik ben hier voor mij. Laat ik die vragen aan mezelf stellen. Wat drijft me, wie ben ik, wat ervaar ik op dit moment? En laat ik die vragen blijven stellen, ook als mijn aandacht verslapt.

Rond 15.00 uur, stilstand

Dat gebeurt in uur 20, 21 en 22 van de 24 uur. De zon schijnt fel, het is weer eb geworden. Vele Hagenezen en dagjesmensen genieten van mogelijk de laatste zomerse dag. Mijn beeld verandert urenlang amper. Ik zie voornamelijk zand, honden, baasjes van de honden, meeuwen, een bootje in de donkerblauwe zee met daarboven een helderblauwe lucht, nog meer honden en nog meer mensen, met of zonder honden.

Tegelijk is dat niet waar, want natuurlijk verandert er van alles, maar mijn mind wil dat niet zien. Die is moe. Die heeft nu wel lang genoeg bewust geobserveerd en wil nu gewoon weer even op standje makkelijk.

Eerst doe ik liggend op mijn deken een dutje in de warme zon. Fijn om mijn lijf wat rust te geven, maar als ik daarna weer op mijn stoel plaatsneem lijkt mijn beeld nog steeds niets veranderd.

Hebben Bruno, Lars en Helen de tijd stiekem stil gezet?

Rond 16.00 uur, verveling

Ik verveel me en de trekkracht naar mijn telefoon is groot. Ik kan toch heus wel even een foto maken? Nee, ik wil deze 24 uur geen scherm in mijn handen hebben.

Iets anders wat trekkracht veroorzaakt om als afleiding te dienen, is mijn eten. Waar ik de afgelopen uren amper trek had en af en toe voor de vorm iets kleins at, heb ik nu ineens zin om te snacken. Eerst eet ik mijn salade, dan een broodje brie en mijn toetje is chocola.

Ik geef toe aan de afleiding maar natuurlijk neemt het de onrust niet weg. Wat is er dan nog over om me mee te vermaken? Ik heb expres geen notitieboekje en pen bij me. Dan zit er nog maar één ding op. Naar de horizon kijken. Ik geef me over en met hernieuwde zin bestudeer ik mijn uitzicht.

Rond 19.00 uur, inzichten

De zon gaat bijna onder – het einde is in zicht. Ik bedenk dat zowel de natuur die ik aanschouwd heb als deze hele dag en het hele leven, volgens dezelfde cyclus verlopen. Tegengestelden wisselen elkaar constant af. En dat is maar goed ook, want als alleen maar de zon schijnt wordt het al gauw saai, zoals ik in de afgelopen uren ervaarde. Het zijn dus óók de uitdagingen en ellendige momenten, die het leven interessant en waardevol maken.

Tijdens mijn voorbereiding vroeg ik me af: Hoe geef ik actie zelf vorm, in plaats van dat ik me erdoor laat overspoelen? De zee en de horizon gaven me het antwoord; alles is er. Je kunt het misschien nog niet zien, maar het is er wel – net als de zee, de horizon en dat wat daarachter ligt. Het komt en gaat vanzelf en daar hoef je niets voor te doen. Ik hoef dus geen actie te vormen en ook niet bang te zijn overspoeld te worden. Als dat dreigt te gebeuren zet ik gewoon mijn stoel een paar meter naar achteren.

Een andere vraag was: Kan ik ontvangen? En hoe laat ik dat wat ik krijg weer verder stromen? Ook daarover heb ik een antwoord gekregen. Zodra ik verstil, sta ik open om cadeautjes te zien en in ontvangst te nemen. En in die openheid kan ik zelf ontspannen en cadeautjes voor anderen bedenken en geven.

Rond 20.00 uur, afsluiting en afscheid

De zon is ondergegaan en dat betekent dat de 24 uur erop zitten. We pakken onze bescheiden nederzetting weer op en lopen met zijn allen naar het verzamelpunt, waar we nog maar één etmaal geleden elkaar voor het eerst ontmoeten. Enigszins overweldigd en dankbaar voor deze gezamenlijke ervaring, neemt iedereen afscheid van elkaar, om een voor een weer terug te keren naar ieders ‘gewone leven’.

Dank Bruno, Lars en Helen, voor het mogelijk maken van deze ervaring, voor het zorgvuldige voorbereiden en het ruimte maken tijdens de 24 uur samen.
Headerfoto: Bruno van den Elshout.

Je ware zelf zijn; zeven tips uit ‘Vlieg vrij’

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] In het laatste hoofdstuk van mijn nieuwe boek ‘Vlieg vrij‘ deel ik praktische tips die mij hebben geholpen in mijn zoektocht naar innerlijke vrijheid. De zoektocht naar mijn waarheid, en hoe die te leven. Want een aantal jaar geleden was er best een grote kloof tussen hoe mensen mij kenden, en hoe ik mijn ‘ware zelf’ ervaarde.

Hoe zag dat ware zelf er dan uit?

Het leek alsof de meeste mensen maar een deel van mij kenden, en dat er ook een deel was dat ik zelden liet zien. Dat voelde zo vervelend, dat ik op zoek ging naar manieren om de kloof tussen die twee Irissen zo klein mogelijk te maken. Omdat ík degene was die sommige delen niet liet zien, was ík degene die er iets aan kon veranderen. Steeds meer liet ik alles-van-mij zien, wat ertoe leidde dat ik in elke situatie, ongeacht de omgeving of het gezelschap, helemaal mezelf kon zijn. Wat ik tijdens dat proces leerde beschrijf in in dit blog.

1. Laat je niet ontmoedigen door hobbels op je pad

Houd in gedachten dat de hobbels, teleurstellingen en tegenslagen die er uiteraard ook zullen zijn, net zo bij je ontwikkeling horen als inzichten en verbinding. Heb vertrouwen, je zult zien dat precies die mensen, boeken en films op je pad komen die jou verder zullen helpen.

2. Zoek mensen op die zichzelf ook levensvragen stellen

Verzamel mensen om je heen met wie je veilig kunt ontdekken wat voor jou ‘waar’ is. Mensen die je vertrouwt en die je liefdevol wijzen op je blinde vlekken. Je kunt nog zoveel lezen in boeken en op blogs, maar dat haalt het niet bij contact in het echte leven.

Ik heb het geluk dat ik veel filosoferende levenskunstenaars om me heen heb verzameld. Dit is in de afgelopen tien jaar gegroeid doordat ik zelf veranderde, oude relaties losliet en mijn waarheid begon te spreken. Als je je stilhoudt, kan niemand weten wat er in je omgaat. Wanneer je begint met het uitspreken van jouw visie en vragen, en nieuwe dingen gaat ondernemen, komen er vanzelf andere mensen in je leven.

3. Durf jouw waarheid te spreken

Niet iedereen zal het je in dank afnemen dat jij wél je hart volgt, omdat ze dat als een bedreiging kunnen ervaren. Je waarheid spreken vergt dus moed, innerlijke kracht en de overtuiging dat je heus niet gek bent. De winst is dat je nieuwe mensen gaat ontmoeten die het juist waarderen dat jij je authentieke zelf bent.

4. Zoek hulp als je vastloopt

Sommige patronen zijn zo diep verankerd dat je er een blinde vlek voor hebt en je er niet op eigen houtje bewust van kunt worden. Telkens als ik merkte dat ik vastliep, zocht ik een passende vorm van hulp om over mijn drempel te kunnen stappen, bijvoorbeeld een ademsessie, familieopstellingen of lichaamsgerichte psychotherapie. Als je op pijn stuit die te groot is om alleen aan te gaan, zoek dan een (therapie)vorm die bij jou past.

5. Schakel over van ‘doen’ naar ‘zijn’

Door te onderzoeken of de oordelen die je hebt over wat er beter/anders/sneller/leuker moet ‘waar’ zijn, kun je de werkelijkheid pas ervaren. De werkelijkheid die in het hier en nu is. Op het moment dat je je aandacht daarnaar verlegt, stop je met doen en begin je met zijn. Kunnen zijn, zonder iets te hoeven bereiken, zorgt ervoor dat het leven moeiteloos stroomt.

6. Neem je verantwoordelijkheid

Door te accepteren hoe je er nu voor staat, kun je verantwoordelijkheid nemen en je ware zelf gaan leven. Je hoeft je huidige situatie niet goed te keuren, alleen maar te accepteren. Daarna kun je in actie komen. Wat wil je veranderen? En hoe kun je daar zelf verantwoordelijkheid voor nemen? Begin met accepteren hoe jouw situatie nu is, om vervolgens je verantwoordelijkheid te nemen en voor honderd procent achter je keuzes te staan.

Er is wijsheid en mededogen en

die twee horen tezamen als de twee vleugels van een vogel.

– Gezegde uit het mahayana-boeddhisme

7. Wees je ware zelf om de gemeenschap te dienen

Hoe beter je jezelf leert kennen, hoe minder je hoeft vast te houden aan een ‘goede baan’, waardoor je je dienend kunt opstellen en werk kunt doen waar jouw ogen van gaan stralen. Werk dat je van nature makkelijk afgaat en waar je veel plezier uit haalt. Niet alleen het werk dat je verricht, maar ook jouw vreugdevolle gemoed, leveren dan een prachtige bijdrage aan je gemeenschap én aan het grotere geheel.

‘Vlieg vrij’ is het perfecte boek voor wie zich vrij wil voelen. Voor wie zijn angsten wil ontmaskeren en zijn visie op het leven durft te herzien. Bestel het boek hier.

Mediteren; een spoedcursus in Thailand

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] Onderstaande tekst is een fragment uit mijn nieuwe boek Vlieg vrij. Het is een deel van het hoofdstuk ‘Het geheim van glimlachende monniken’, waarin ik vertel over een stilte- en meditatieretraite die ik begin 2018 deed, op het eiland Koh Samui in Thailand. Samen met ongeveer tachtig anderen, leerde ik in zeven dagen tijd alle ins en outs over mediteren. Natuurlijk leerde ik door te luisteren, maar wat het meeste indruk maakte, was de ervaring die ik opdeed tijdens de vele uren mediteren.

foto: Nina Olivari Fotografie

Innerlijke rust? Ga mediteren!

Op de dag van de registratie voel ik een mengeling van gezonde zenuwen en een steeds dringender wordende noodzaak om eindelijk mijn gedachten tot rust te laten komen.

Bij het meetingpoint wordt het steeds drukker. Waar ik normaal gesproken opensta voor een praatje met andere reizigers, voel ik nu absoluut geen behoefte om gezellig te kletsen. In mijn hoofd ben ik de stilte al ingegaan. De vragen die zenuwachtige, overactieve deelnemers aan elkaar stellen irriteren me. Wat nou, ‘Hoelang mediteer je al?’, ‘Heb je zoiets al eerder gedaan?’, ‘Ik las dat we maar twee keer per dag eten krijgen, oh my god, hoe gaan we dat ooit volhouden?’?

Ik denk: stel je open voor wat er komt en hou verder je mond. Degenen die achteloos noemen dat dit de zesde keer is dat ze zoiets doen en dat zeven dagen tien uur per dag mediteren voor hen heel makkelijk is vergeleken met de intensieve retreats die ze normaal doen, keur ik helemaal geen blik waardig.

Verwachtingsvol versus weerstand

Mijn gesloten houding en harde oordelen zijn een teken van mijn eigen weerstand. Ik ga dit doen en weet dat het ongelofelijk zwaar wordt. Alleen al omdat ik de afgelopen weken uren per dag in een slechte houding achter mijn laptop heb gezeten. Mijn lichaam is zo stijf dat ik waarschijnlijk nog niet eens een kwartier in meditatiehouding kan zitten zonder compleet onrustig te worden. Ik weet het zonder het geprobeerd te hebben. Tijdens deze reis trakteerde ik mezelf elke week op een Thaise massage en elke keer werd het me weer pijnlijk duidelijk: ik ben een stijve hark.

Met zoveel mogelijk mensen en de bijbehorende bagage in een 4×4-truck gepropt rijden we via smalle haarspeldbochten hoger en hoger de berg op. Het uitzicht is adembenemend. De bergen zijn bedekt met een groene deken van palmbomen en tropische planten, en in de verte zie ik de zon op de zee schitteren. We stappen uit bij een grote hal met houten vloer, met maar aan één van de vier zijden een wand. De rest van de hal is open. Een koel briesje heet ons welkom.

Ik volg braaf de strenge regels

Als we eenmaal in de rij voor de registratiebalie staan, merk ik op hoe gestroomlijnd het inchecken van de tachtig mannen en vrouwen gaat. De instructies zijn kraakhelder en op elke uitzondering die iemand wil maken (‘Mag ik mijn telefoon tóch bij me houden?’, of ‘Maar roken búíten de omheining kan toch wel?’) volgt een onberispelijk antwoord.
Dit is een plek waar je de regels volgt en anders niet. Net een kleine fabriek, maar wel een met medewerkers die een glimlach op hun gezicht hebben. Een glimlach die vriendelijk en oprecht is én uitdraagt dat een gezellig praatje-om-het-praten nu niet meer gewenst is.

Vanaf nu valt mijn identiteit als Iris de toerist/schrijver/huisoppas/vrouw/dochter – elk label waar ik me maar mee zou kunnen identificeren – weg. Dit is de plek om te onthechten van wat je denkt te zijn en daar zijn heldere regels voor bedacht. Regels over gehechtheden die je kunt hebben binnen deze community, die gehechtheden op alle vlakken van het leven buiten de community representeren.

Waar ben je aan gehecht?

De strenge kledingvoorschriften geven je de kans om de gehechtheid aan je identiteit en uiterlijk te onderzoeken. Je uiterlijk vertelt iets over wie je bent, over de identiteit waar je je prettig bij voelt. Kleding die je vrouwelijke vormen benadrukt en net wat sexy bloot laat zien, vertelt de buitenwereld dat je verleidelijk bent. Strakke kleding waarin je figuur goed uitkomt, kan vertellen dat je gedisciplineerd en sportief bent.
Als je bijvoorbeeld in je dagelijks leven veel moeite doet om er op een bepaalde manier uit te zien, kun je gehecht zijn aan het type kleren dat je draagt, in de spiegel kijken en zorgen dat je haar goed zit. Wat doet het dan met je als je alleen nog maar vormloze katoenen kleding in naturelle kleuren mag dragen?

Alle mannen en vrouwen binnen de community zien er door deze kledingvoorschriften bijna hetzelfde uit. De monniken vormen een uitzondering, zij dragen hun karakteristiek oranje doek. Deze kledij heeft echter hetzelfde uitgangspunt: ze geeft geen enkele identiteit prijs.

Tien uur per dag mediteren

Er zijn niet alleen regels voor hoe je eruitziet, maar ook voor hoe je communiceert en beweegt, wat en wanneer je eet en hoe de dag ingedeeld is – alles om de retraite effectiever te maken.

Terwijl ik in de rij sta, bestudeer ik het programma en sla ik aan het rekenen: we gaan zo’n tien uur per dag mediteren. Gelukkig telkens drie kwartier zittend afgewisseld met drie kwartier lopend of staand. Tel daarbij een blok yoga, dhamma talk, twee maaltijden en een moment voor thee op, en de dag is compleet gevuld. Het lijkt zo makkelijk: ik hoef alleen maar op het teken van de bel te doen wat het rooster voorschrijft. Ik hoef nergens over na te denken, geen boodschappen te doen, geen plannen te maken of te koken.

De dagelijkse beslommeringen vallen weg en daar zit juist het gevaar. Want als ik daar niet meer bij stil hoef te staan, wat zal zich dan laten zien? Binnen het strakke ritme van de dag ontstaat er ruimte voor… Tja, voor wat? Dat is onzeker. Het zou zomaar eens onaangenaam kunnen zijn.

‘Vlieg vrij’ (oktober 2020) is het perfecte boek voor wie zich vrij wil voelen. Voor wie zijn angsten wil ontmaskeren en zijn visie op het leven durft te herzien. Bestel het boek hier.

De psycholoog vindt dat het goed met me gaat

Door Iris Schlagwein

[ BLOG ] mei 2001 – Tijdens het intakegesprek vertel ik de psycholoog hoe het op school gaat (goed, ik haal zelden een onvoldoende), hoe leuk mijn vriendinnen zijn (zowel die uit mijn klas als van mijn basketbalteam als van mijn bijbaan) en dat we het thuis ook aardig redden met zijn viertjes. Eigenlijk het enige dat vervelend is, is dat ik soms wat last heb met ademen.

De sessie vliegt voorbij. Praten met zo’n psycholoog valt best mee, vind ik. De man zit achter zijn bureau naar me te luisteren en schuift me aan het eind van de sessie twee A4-tjes toe. Het huiswerk is om deze twee vragenlijsten in te vullen en te starten met een dagboek, zodat ik ‘mijn gevoelens kan verwoorden’. Hij schat dat we in totaal drie tot vijf sessies nodig hebben, dus maken we alvast twee vervolgafspraken.

Of ik het huiswerk gedaan heb?

De volgende meeting is op een vrijdag na school. Voordat ik naar het gezondheidscentrum fiets, vul ik de vragenlijsten nog even in. Er staan allerlei stellingen op, waarvan ik met een getal moet aangeven of ze voor mij waar (5) of niet waar (1) zijn. Makkelijk.

‘Voelt goed aan wat anderen willen’. Jazeker, een 5.
‘Is snel van slag’. Een grap zeker? Waardoor zou ík nu nog van slag moeten raken, nu ik net mijn vader heb verloren? Ik kan alles aan, een 1.
‘Raakt in discussies snel opgewonden en reageert heftig’. Ik kan me voorstellen dat ik een jaar geleden de 3 had aangekruist. Als echte dertienjarige had ik nog wel eens fikse ruzie met mijn vader. Maar nu… zorg ik gewoon dat ik niet in een discussie terecht kom. Dus, een 1.
‘Is flexibel’. Check, that’s me. Een 5.

In alle eerlijkheid vul ik de lijsten in, ik kan precies uitleggen waarom ik een bepaald cijfer kies. Tegelijk weet ik dat dit één grote poppenkast is. De psycholoog doet net of deze lijsten alles betekenen (of gelooft dat echt) en ik doe braaf wat hij vraagt. Ondertussen snap ik precies wat mijn antwoorden voor effect zullen hebben.

Ik antwoord snel en zorgvuldig

‘Onderneemt graag nieuwe activiteiten: 5’. Klinkt veelbelovend? Tja, ik onderneem graag nieuwe dingen, dan hoef ik tenminste niet thuis te zijn.
‘Heeft goed inzicht in zijn gevoelens: 5’. Ook al zo positief. Ik heb zo’n goed inzicht in mijn gevoelens dat ik precies weet welke ongewenst zijn en die bewust niet laat zien.
Mijn antwoord (5) op de stelling ‘heeft door hoe dingen met elkaar in verband staan’ zou argwaan moeten wekken, maar ik vermoed dat ook dat als een positief punt wordt gescoord. Denken die volwassenen echt dat ik niet doorheb hoe dit werkt?

De ingevulde vragenlijsten neem ik mee, het andere huiswerk heb ik niet gedaan. Een dagboek bijhouden lijkt me toch zo’n vreemde bezigheid. Wat heeft het voor zin om je gedachten op te schrijven? Als je ze denkt, weet je toch al wat ze zijn? Dan is het dubbelop om ze ook nog te noteren. Ach, hij zal me er vast geen voor strafwerk geven.

De score op Depressie & Angstklachten

Samen nemen we de vragenlijsten door. Op ‘Depressie & Angstklachten’ scoor ik goed, dat wil zeggen dat ik geen opvallend sombere buien heb en over het algemeen vrij optimistisch ben. De uitslag van de ‘Vragenlijst Psychosociale Vaardigheden’ vermeldt ook geen bijzonderheden over mij. De psycholoog vraag her en der om een toelichting.

Ik kies mijn woorden zo dat ik niet lieg en hij tóch de conclusie trekt dat er geen probleem is. Verder slaap en eet ik goed, sport ik regelmatig, heb ik ruim voldoende sociale contacten en een goede band met mijn familieleden. Dus hoe zit dat nou toch met dat gekke ademen van me? De tijd is om, dat komt wellicht de volgende sessie aan de orde.

Een doorbraak volgt

Dat klopt, want een week later heb ik ‘een doorbraak’ bij de psycholoog. Vanachter zijn bureau vraagt hij me te vertellen over de avond dat mijn vader overleed. Nu kan ik me niet meer groot houden en laat mijn tranen de vrije loop. Even daarna houden ze net zo snel als ze begonnen weer op. Ik zou best nog even verder willen huilen maar dat lukt niet. Was dit het dan?

Ja, volgens Meneer Psych wel. ‘Nou, volgens mij vind jij je weg wel. Het gaat op alle vlakken hartstikke goed met je, zeker gezien je situatie. Nu je deze doorbraak gehad hebt, zal het ademen vanzelf beter gaan en lijken vervolgafspraken me niet nodig’. Wat een compliment. Ik ben opgelucht dat een professional heeft bepaald dat het goed gaat met mij. Dan kan ik dus zeker weten dat ik dit ‘verder leven na het verlies van een dierbare’ goed aan het doen ben.

Deze tekst is een fragment uit mijn nieuwe boek Vlieg vrij. Over het boek:

In ‘Vlieg vrij’ maak ik grote onderwerpen als bewustzijn, ziekte en dood, op een lichtvoetige manier bespreekbaar. Verwacht persoonlijke verhalen die pijnlijk herkenbaar en nietsverhullend eerlijk zijn. Ik zoek uit: hoe kan ik beter omgaan met tegenslag en teleurstelling? Hoe kan ik angsten loslaten, om me zo vrij als een vogel te voelen?

Beperkende overtuigingen en diepe angsten laat ik los, tot ik uitkom bij niet-weten. Ik geef me daar volledig aan over, in het vertrouwen dat het nú al goed is.

Bestel Vlieg vrij hier >>>