Hoe ik leerde omgaan met pijn

Wat als doorgaan niet de oplossing is?

Het liefst gaan we allemaal als ware hoogvliegers door het leven; vol energie en een inspiratiebron voor anderen. Maar soms loopt het even anders en heb je een off-day. Geen probleem, kan gebeuren. Maar wat als dit vaker voorkomt dan je wilt toegeven?

Het is gemakkelijk om je groot te houden. Gewoon even doorbijten. Wat zullen anderen van je denken? De angst om veroordeeld te worden is groot. Als het niet door anderen is, dan wel door jezelf. Het stemmetje in je hoofd roept: ja maar ik moet dit, ik zou dat en wat als…

Je voelt al aan dat altijd maar doorgaan niet de oplossing is. Gaat het over een vriend, zou je adviseren: doe even rustig aan. Maar als het over jou zelf gaat is de oplossing soms moeilijk te zien. Probeer je kwetsbaar op te stellen en zie hoe krachtig dat is. Ik moest een stapje terug doen, om dit te kunnen begrijpen. Of, ik kan beter zeggen; ik kon tijdelijk geen enkele stap meer zetten.

Pijn in vele soorten en maten

Scherpe pijn als je je kleine teen stoot, de altijd aanwezige pijn van het verlies van een geliefde. Tijdelijke pijn die ontstaat als je op een blauwe plek drukt, of de pijn van afgewezen worden.

Zowel fysieke als emotionele pijn ontstaat in het hoofd. Ervaar je pijn als je slaapt? Nee, je wordt er pas ‘bewust’ van als je wakker bent. Emotionele pijn willen we liever niet ervaren, dus die stoppen we (onbewust) weg. De kans is groot dat het toch tot uiting komt, namelijk in je lijf.

Al vroeg in mijn leven voelde ik de emotionele pijn van het verliezen van een dierbare. Mijn vader overleed aan een hartziekte, hij werd 49 jaar. Als kind wist ik dat hij ziek was, maar dat hij écht dood kon gaan had ik nooit gedacht. Die pijn kon ik op dat moment niet toelaten, ik was de oudste en moest de ‘wijste’ zijn, want mijn moeder, zusje en broertje stortten in. Ik ging door. Goede cijfers, een druk sociaal leven en veel sporten. Met mij gaat het goed. Ik ben sterk. Ik red me wel!

Het lichaam liegt niet

Op 24-jarige leeftijd werd ik ‘geveld’ door een hernia. Zo ernstig dat ik wekenlang niet kon lopen, liggen of zitten, alleen maar kruipen. Hallucinerend van de morfine kropen de dagen voorbij, elke minuut van de dag had ik pijn. Soms legde ik een kokendhete kruik op mijn rug, er was nog maandenlang een verbrande plek te zien. Liever de pijn van de hitte op mijn huid dan de inwendige, stekende zenuwpijn tot in mijn tenen.

Na een paar maanden kon ik langzaamaan weer kleine stukken lopen en bewegen. Dat ik een zeer beperkt leven leidde vond ik moeilijk om te laten zien. Ik trok me terug en werkte hard aan mijn herstel. Twee jaar, heel wat pijnstillers en behandelaren later was ik ten einde raad. Ik deed toch alles om ‘beter’ te worden? Regelmatig bewegen, voldoende rust nemen, altijd rekening houden met mijn rugpijn?
Ik deed iets verkeerd, dat was duidelijk.

Wat was mijn denkfout?

Daar kwam ik pas achter toen ik bij een vervangende huisarts om nóg meer pijnstillers kwam vragen. Ze luisterde geduldig naar mijn verhaal. Toen ik klaar was met mijn relaas zei ze rustig: “Kan het kloppen dat je je leven op pauze hebt gezet? Je houdt zoveel rekening met je rugpijn dat het een eigen leven is gaan leiden. Zoek je misschien in de verkeerde hoek?”.

Stilte.

Het rollende geluid van een muntstuk en ja hoor, daar viel het kwartje.

Ik hield me nog steeds altijd sterk! Nooit vertelde ik hoe ik me voelde. Alleen binnen de vier muren van mijn huis gaf ik me over. Alleen mijn vriend zag mijn strijd, maar was niet bij machte om me te helpen. Ik moest het zelf inzien. Ik voedde de pijn met mijn gedachtes. Met mijn angst voor nog meer pijn. Terwijl ik dacht goed bezig te zijn was ik me juist aan het focussen op de pijn en hield me groot. Wat je aandacht geeft, groeit.

Ik kon zo niet doorgaan

Pas na dit inzicht begon ik me open te stellen. Naar mijn moeder, mijn zus, mijn vriendinnen. Waar mijn moeder en zus ruimte gaven aan hun verdriet, toen mijn vader overleed, durfde ik me nu pas kwetsbaar te tonen. Wat een opluchting was het dat ze mij begrepen. Ze wilden juist graag helpen, maar ik liet ze niet toe. Ze spraken uit hoe sterk ze me vonden, hoe moedig. Ik voelde me geliefd, kreeg weer vertrouwen en energie.

Ik heb het zover laten komen dat mijn lijf het overnam. Mijn lijf vertelde me: zo kun je niet langer doorgaan. Ga jij maar even kruipend door het leven, zodat je wel hulp móet aanvaarden. Zodat je er niet meer onderuit komt om je ook eens kwetsbaar te tonen. En de pijn duurde net zo lang totdat ik deze les leerde. De emotionele pijn die ik jarenlang had weggestopt moest ik nu onder ogen zien. Ik kon me niet meer groot houden. Nu ik dit aanging was het echte herstel pas ingezet. Het zal je niet verbazen dat de rugpijn gauw minder werd en een jaar later was ik fitter dan ooit.

Bekijk mijn TEDx-talk over omgaan met verlies

Ware kracht zit in het bekijken van je ‘zwaktes’

Het levert verbinding en vertrouwen op als je je openstelt. Wanneer je je kwetsbaar opstelt, juist bij de mensen bij wie je dat niet gewend bent, openen de mooiste deuren.

Je kunt doorgaan totdat je er letterlijk bij neervalt. Maar ik moedig je aan te luisteren naar de signalen van je lijf. Gespannen schouders, hoofdpijn, keelpijn, verkoudheid, slecht slapen en pijnlijke spieren zijn allemaal tekens dat je even gas terug moet nemen. Verander je mindset tegenover wat jij ziet als zwaktes. Durf ze vanuit een nieuw perspectief te bekijken en onderzoek wat ze over jou zeggen. Waar zit jouw pijn? Heb vertrouwen in de wijsheid van je lichaam. Wanneer je uitzoomt kun je jouw kwetsbaarheid zien als een hele mooie kans.

Meer lezen? In mijn boek Thuis zonder huis ga ik dieper op dit onderwerp in.
Het boek is interessant voor je als jij:

• Best gelukkig bent maar toch niet echt tot rust kan komen
• Op een punt in je leven bent aangekomen, waar je eigenlijk niet wilt zijn
• Elke dag moe opstaat en vaak met tegenzin naar afspraken gaat – ook de leuke
• Hoge verwachtingen van jezelf en van anderen hebt
• Liever alles zelf oplost in plaats van dat je hulp vraagt
• Helemaal klaar bent met vriendschappen en relaties die energie kosten
• Meer vertrouwen wil voelen in de keuzes die je maakt

Dit blog verscheen eerder op de website van Haagse Hoogvliegers, een gespecialiseerd trainings- en coachingsbureau. Ze bieden groei-inspiratie, focus en reflectie aan mensen met een rijk bedraad brein die hooggedreven, sensitief, intens levend, leergierig en hartelijk zijn.