[ BLOG ] Sinds ik op huizen en katten pas (2016), maar misschien nog wel veel langer, onderzoek ik persoonlijke ruimte. Wat is mijn persoonlijke ruimte, wat is die van jou? Hoe gaan die twee het gesprek met elkaar aan, wanneer ik in jouw huis woon? Hoeveel ruimte heb ik persoonlijk nodig? Bestaat onpersoonlijke ruimte eigenlijk?
Er zijn genoeg vragen en denkrichtingen te bedenken (en ik houd me er dus nog wel even zoet mee 🙂 ).
Eerder kocht ik bijvoorbeeld een stacaravan, mijn overwegingen daarbij lees je hier.
Theoretisch onderzoek
Afgelopen voorjaar heb ik een scriptie geschreven ter afronding van mijn Master Spiritual Care aan de VU in Amsterdam, over – je raadt het al – persoonlijke ruimte. Ik liep toen ook stage bij verpleeghuis Saffier in Den Haag, waar ik me bewust werd van de impact van verhuizen naar een verpleeghuis.
Wonen, thuis, ruimte: het blijft me interesseren.
Lees ook mijn blog Grenzen aangeven en persoonlijke ruimte beschermen: Krav Maga.
Dit keer onderzocht ik deze thema’s niet door ervaren, filosoferen en schrijven, maar op een wetenschappelijk beproefde manier. Inmiddels ben ik met vlag en wimpel afgestudeerd, en deel ik hier een korte inblik in de resultaten.
Bewoners van verpleeghuizen wonen daar
Ik heb in mijn scriptie onderzocht wat ‘persoonlijke ruimte’ betekent voor de begeleidingsontmoeting tussen geestelijk verzorger en bewoner, in verpleeghuizen. Want het is niet zomaar een praatje in een kantoor, nee, de mensen wonen daar.
Vaak na een gedwongen verhuizing, of een zeer onverwachte.
Vaak na een levenlang zelfstandig wonen, vaak met een partner.
Een nieuw klein appartementje, waarin vaak jan en alleman maar binnen walst.
Resultaten van het onderzoek
De resultaten wijzen uit dat wanneer geestelijk verzorger en cliënt elkaar ontmoeten voor begeleiding bij zingeving, persoonlijke ruimte om hen heen is (in plaats van iets wat in hen zit). Zij ontmoeten elkaar in een gedeelde ruimte, die overstijgend is aan geestelijk verzorger en cliënt.
Voor de begeleidingsontmoeting tussen geestelijk verzorger en cliënt in verpleeghuizen betekent dit dat er meer aandacht zou moeten zijn voor de ruimte om iemand heen, de fysieke ruimte, omdat dit een bron kan zijn van existentiële pijn en lijden, maar ook een bron van zingeving.
De cliënt woont in het verpleeghuis en de geestelijk verzorger komt in zijn of haar privé ruimte op bezoek, waardoor het extra belangrijk is hoe er met grenzen van iemands persoonlijke ruimte wordt omgegaan. Wanneer het veilig is om de grenzen van de ruimte te openen, wordt de begeleidingsontmoeting mogelijk.
Persoonlijke ruimte: innerlijk en uiterlijk zijn verweven
Uit mijn onderzoek is gebleken dat wat er in de fysieke ruimte gebeurt, symbolisch is voor hoe er met innerlijke ruimte wordt omgegaan. Dit geldt ook andersom: hoe iemand zich vanbinnen voelt, beïnvloedt hoe diegene handelt in de fysieke ruimte.
Persoonlijke ruimte en maatschappij
Persoonlijke ruimte is een relevant begrip in het nadenken over maatschappelijke kwesties, ook buiten de
zorgsector.
Sommige mensen worden in hun persoonlijke ruimte bedreigd en voelen zich niet veilig. Ze voelen zich niet gehoord en gezien. Of ze ervaren een zeer beperkte eigen ruimte, waardoor ze geneigd zijn de ruimte die ze wél hebben, te beschermen.
Met als gevolg dat er een vijandige houding tegenover de ander en het andere ontstaat. Dit in plaats van een open, gedeelde ruimte waarin de ander ontmoet kan worden. Dit gedrag kan aan de orde zijn bij polarisatie en racisme, bij de woningnood en bij de zorg voor vluchtelingen.
Eigen leefomgeving en klimaatproblemen
Een bredere opvatting van dit concept kan ook van belang zijn in het zorgdragen voor onze leefomgeving in het kader van klimaatproblematiek. Door zicht te krijgen op de rol van persoonlijke ruimte in deze maatschappelijke uitdagingen, wordt het wellicht mogelijk elkaar beter te begrijpen en tot vernieuwende inzichten te komen.
Belangrijke vragen zijn bijvoorbeeld: Wat is mijn persoonlijke ruimte? Hoe ervaar ik die? En in hoeverre deel ik die met een ander, op micro-, meso,- en macroniveau?
Lees hier meer over Levensvragen: blijvend onderzoek of weg van blijven?
Verandering in woonsituatie…
Die laatste vraag is aan mij, als moderne nomade, wel besteed. Zeker nu er verandering ontstaat voor wat betreft mijn woonsituatie en woonwensen. Daarover in een volgend blog meer.
PS. Wil je mijn scriptie lezen? Stuur een mail naar info@irisschlagwein.nl en ik stuur je de PDF.
[ Een deel van deze tekst is afkomstig uit de scriptie ‘Persoonlijke ruimte – Een kwalitatief onderzoek naar de betekenis van persoonlijke ruimte in de begeleidingsontmoeting tussen geestelijk verzorger en bewoner, in verpleeghuizen’ (2023). ]
