Ongewenste intimiteit in mijn persoonlijke ruimte
[ BLOG ] Hij keek me overdreven verbaasd aan: “Hoezo? Ik doe toch niks?”. Zojuist had ik me duidelijk geïrriteerd omgedraaid, in het gangpad van de boeken: “Gast! Wat dóe je?!”.
Hij had tot drie keer toe mijn billen aangeraakt.
De aanraking was heel licht, vluchtig over de stof van mijn strakke sportlegging, waardoor ik twijfelde of het misschien per ongeluk ging.
Verbeeldde ik het me?
Kon ik het maken om hem – misschien onterecht – te beschuldigen?
Beter mijn mond houden?
Toch was het drie keer exact dezelfde aanraking. Het gebeurde nog twee keer, nadat ik me na de eerste keer had omgedraaid en hem had aangekeken. Ik bleef stil, maar mijn ogen zeiden: dat voelde ik en dat was niet oké.
Een ander zou weggegaan zijn
Daarmee bedoel ik zowel hem als mijzelf.
Na zo’n beschuldigende blik kan een man zich verontschuldigen, balen dat de ‘per ongelukke’ aanraking als expres werd opgevat, en zich snel uit de voeten maken.
Ook ik had weg kunnen gaan. Kunnen ‘vluchten’, mijzelf verwijderen uit de situatie.
Ik bleef staan. Want ik kon het niet geloven.
Ik kon niet geloven dat hij expres mijn billen aanraakte, zág dat ik het niet oké vond en toch bleef staan.
Eigen schuld, dikke bult?
Dat hij bleef staan, decimeters achter mij in het smalle gangpad, vatte ik op als een teken dat ik het voorval te groot maakte.
Ik kon het niet geloven, bleef stoïcijns naar de boeken kijken. Waardoor hij me weer kon aanraken.
Dit voorval deelde ik eerst alleen met mijn partner. Ik wilde er niet teveel aandacht aan geven. Maar dit kleine voorval van ongewenste intimiteit bleef me bezig houden. Terwijl het níets is, vergeleken met de narigheid die sommige andere vrouwen (hebben) moeten doorstaan.
Het zette me aan het denken. Waarom reageerde ik zo in deze situatie? Waarom hou ik er een naar gevoel aan over, er is toch niet écht iets gebeurd? Wat had ik anders kunnen doen? Ik besloot het er eens met vriendinnen over te hebben. Wat zouden zij in mijn situatie gedaan hebben?
Ongewenste intimiteit
“Je had een foto van hem moeten maken!”
“Je had keihard moeten gillen zodat de hele winkel het zou horen”
“Zijn er geen camerabeelden?”
“Ben je naar de manager gestapt?”
“Heb je aangifte gedaan?”
Dit is wat vriendinnen tegen me zeiden. En nee, ik heb al die dingen niet gedaan.
Soortgelijke situaties van onveiligheid
Wat vriendinnen óók aan me vertelden als reactie op dit voorval, waren soortgelijke verhalen. Verhalen van ongewenste intimiteit en andere ongepaste aanrakingen. Van een onveilig gevoel op straat, gevolgd worden en grensoverschrijdende opmerkingen.
Ze vertelden over hun eigen reacties daarop, om de situatie te de-escaleren. En hoe dat ‘sussen’ dan voelde als jezelf verloochenen, omdat je eigenlijk wil schreeuwen: Laat me met rust!
Grenzen op een heldere, voor iedereen begrijpelijke, eenduidige, stevige, respectvolle, niet-voor-onderhandeling-vatbare manier aangeven, dat is nog een hele kunst.
Daarom even een uitstapje naar persoonlijke ruimte, want dat is tenslotte wat we willen beschermen als we een grens aangeven.
Vier interactie zones
In mijn scriptie over persoonlijke ruimte schreef ik over proxemics, het bestuderen van ruimte-tussen-mensen:
Wanneer het gaat om interpersoonlijke relaties wordt ruimte in vier ‘interaction zones’ verdeeld: intimate, personal, social, and public distance. De grenzen van die zones zijn cultureel bepaald: ‘With respect to informal features, every human being [has] a private space around himself/herself, the size of which depends on the population density of the place where he/she was raised’ (Marin, Gasparino & Puggina, 2018). [Voor complete referenties, zie scriptie].
Het is duidelijk dat de meneer in de winkel de ‘publieke afstand’ die men normaal gesproken in een winkel dient te houden, niet respecteerde.
Met welk doel grenzen aangeven?
Grenzen aangeven gebeurt met drie doelen:
1. Beschermen. Door grenzen aan te passen ontstaat er een bufferzone tegen mogelijke emotionele en fysieke
bedreigingen.
2. Overbelasting voorkomen. Het aanpassen van sensorische input die we van anderen krijgen.
3. Communicatie. De mate van verbondenheid en intimiteit die iemand met een ander wil hebben.
(Caris & Voncken, 2007, in Stiles, Wilson & Thompson, 2009) [Voor complete referenties, zie scriptie].
Ik dacht dat ik duidelijk genoeg was geweest tegen de man, maar blijkbaar was dat niet zo. Voor wat betreft al deze drie doelen was ik niet helder genoeg. Ik snap nu dat ik – ingegeven door twijfel – niet stevig mijn NEE kon aangeven en dat er ruimte werd gevoeld om door te gaan.
Omgaan met ongewenste intimiteit: zelfverdediging!
Tijd om doel 1. ‘Beschermen’, eens verder te onderzoeken, gericht op sociale en publieke afstand.
Nu niet door te schrijven over grenzen in een scriptie…
Ik startte met Krav Maga.
Meer daarover in een volgend blog, Grenzen aangeven en persoonlijke ruimte beschermen: Krav Maga.
Herken je de zoektocht naar het aangeven van je grenzen, fysiek en mentaal? Je voelt ze wel, maar merkt achteraf dat je er overheen bent gegaan? Tijdens een Transformatiedag kunnen we met dit onderwerp aan de slag gaan. Deze dag staat in het teken van vertragen, verstillen en in contact komen met wat er in jou leeft, zodat de wijsheid die je in je draagt, ont-dekt kan worden. Lees hier meer >>>
De afbeeldingen bij dit blog zijn gemaakt door ccd20 via Pixabay.
