Wezenlijke ontmoeting #138

Begin december 2018 kreeg ik een bericht van kunstenaar Bruno van den Elshout: ‘Ik heb misschien nog een plekje vrij voor een dag op het strand in Whatever the Weather. Lijkt je dat wat?’

Ik had al over het project gehoord én ik had mijn gedachten over zo’n ontmoeting laten gaan. Hoe zou het zijn om acht uur met een vrijwel onbekende door te brengen op het strand? Wat voor mensen doen mee aan zo’n project? Het leek me heerlijk om ‘verplicht’ acht uur lang naar de zee en de lucht te kijken. Maar daar was het bij gebleven, ik had me niet verdiept in de opzet en de aanmeldprocedure. Nu kwam de mogelijkheid vanzelf naar me toe.

Hoe ik Bruno voor het eerst ontmoette

Ik had Bruno pas één keer eerder ontmoet, maar de aard van die ontmoeting maakte dat ik meteen ja zei op de uitnodiging. Op een vroege maandagochtend in juni had ik met Tessa afgesproken in de Bookstor in Den Haag, om te sparren en samen geïnspireerd de week te starten.

Fascinatie voor de Noordzee

Rechts in de Bookstor hangt een enorme foto van de Noordzee (133 x 200 cm). Het was het eerste wat ik zag toen ik binnenkwam: ‘Hee wat tof! Ik hou van deze serie werken. Heb in 2014 een poster van zo’n zee gekregen en die is me enorm dierbaar. Wanneer ik weer een huis heb, ga ik die zeker ophangen’.

Het project waar het werk onderdeel van is, heet NEW HORIZONS. Een jaar lang is elk uur van de dag een foto van de zee gemaakt, vanaf hetzelfde punt. Ik ben in Noordwijk opgegroeid en de zee is belangrijk voor me: de weidsheid, de constant veranderende kleuren en structuren en de natuurkrachten verbinden me met mijn thuisgevoel – je snapt dat ik de New Horizons erg waardeer.

Tessa wees naar links: ‘Nou, dat is ook toevallig. Want daar zit de maker van dat kunstwerk’. Dat was Bruno. Hij had mijn opmerking gehoord en zo raakten we met z’n drieën aan de praat. Het korte gesprek zette als een eerste vallende dominosteen een reeks volgende ontmoetingen en ontwikkelingen in gang. Het label ‘wezenlijk’ is dus best passend voor deze eerste ontmoeting.

Whatever the weather

Nadat ik de uitnodiging kreeg, ben ik me gaan verdiepen in het project. Op de website las ik: ‘Met NEW HORIZONS heb ik mijzelf uitgedaagd om Rust en Ruimte zichtbaar en deelbaar te maken. Een aantal jaar heb ik me afgevraagd welk doel die Rust en Ruimte precies zouden gaan dienen. In de tussentijd heb ik uitgevonden dat ik ze in wil zetten om tot Wezenlijke Ontmoeting te komen.’

Mijn ervaring is dat ik anderen alleen zonder oordeel en met een open hart kan ontmoeten, wanneer ik zelf genoeg rust en ruimte heb. Zowel mentaal, fysiek, financieel als in mijn agenda. Deze openheid is niet alleen belangrijk als coach maar het geeft het contact met familie, vrienden en vreemden ook meer diepgang en verbinding.

Rust en ruimte is zeldzaam

Bruno: ‘De aanwezigheid van Rust en Ruimte is een belangrijke voorwaarde voor Wezenlijke Ontmoeting, die in onze drukke westerse levens bovendien vaak ontbreekt. Onverdeelde aandacht is een zeldzaam goed geworden. Met Whatever the Weather hoop ik uit te nodigen tot wezenlijke ontmoeting, en wil ik de waarde van die onverdeelde aandacht opnieuw zichtbaar maken.’

Lees hier mijn blog Nep gedoe kost energie. Hoe open en aandachtig ben ik eigenlijk in mijn relaties?

Een dag op het strand

Het concept sprak me erg aan. Hoe zou het zichtbaar maken van onverdeelde aandacht er in de praktijk uitzien? We hadden een datum afgesproken en ik ontving onder andere deze instructies: ‘Ik nodig je uit om een volledige achturige werkdag met mij door te brengen, in de buitenlucht van het Haagse Zuiderstrand. Tijdens deze uren hebben we alle tijd van de wereld om een wezenlijke ontmoeting te beleven: een treffen waarin alles wat een ontmoeting in de weg kan staan, uit de weg verdwijnt. Hectiek, haast, gedoe, angst, schaamte, tekort. Zodat er niets overblijft dan de ontmoeting.’ Zo’n mooie uitnodiging is zeldzaam, ik keek er naar uit.

Over de kunstenaar

Bruno van den Elshout werd in 1979 in Den Haag geboren. Hij studeerde International Business maar heeft de afgelopen tien jaar autonoom gewerkt, eerst als fotograaf, later als kunstenaar. ‘Vóór Whatever the Weather werkte ik aan twee grote projecten. Aan Us Europeans in 2007, toen ik een jaar lang door alle 27 EU landen reisde om 2700 jongeren te interviewen over hun dagelijks leven. In 2012 fotografeerde ik een jaar lang ieder uur de horizon voor mijn project NEW HORIZONS, dat in 2014 ook als kunstwerk-inboekvorm verscheen.’

Toegewijd en gedisciplineerd

2700 interviews in een jaar, 8785 horizonfoto’s in een jaar en 144 ontmoetingen in een jaar: Bruno maakt zich er niet makkelijk vanaf. De projecten zijn duidelijk gekaderd en er is behoorlijk wat toewijding en discipline voor nodig. Geen half werk leveren, daar hou ik van. Terugkerend in zijn werk is de uitnodiging tot wezenlijke ontmoetingen tussen mensen, ideeën en werelden. Al onderzoekend wil hij hiermee nieuwe, constructieve en duurzame manieren van samenwonen, -werken en -leven in de praktijk brengen.

Wezenlijke Ontmoeting #138

Whatever the wheater ook was, de ontmoeting zou doorgaan. Omdat ik in elk seizoen regelmatig de zee in spring zou je denken dat ik wel wat gewend ben. Toch vond ik acht uur lang kou, wind en regen trotseren een behoorlijke uitdaging. Warm aangekleed en met wat eten voor onderweg, ontmoetten Bruno en ik elkaar 19 december 2018 om stipt 09.00 uur op de afgesproken plek in Scheveningen. Om 17.00 uur waren we hier weer terug om de dag af te sluiten.

Wat heeft de dag gebracht?

We praatten kilometers lang en waren af en toe stil. Wandelden kilometers ver en zaten af en toe stil. Ik genoot van de dreigende wolkenpartijen en de groene zee. Vond het wandelen over het mulle zand soms behoorlijk zwaar. We namen een duik precies in de tien minuten dat de zon doorbrak. En bovenal was er Rust en Ruimte, gewoon om te zijn.

Bruno heeft het afgelopen jaar 144 ontmoetingen op het strand gehad. Ik heb enorm veel respect voor zijn prestatie van 144 keer in 365 dagen 8 uur wandelen. Hoewel mijn conditie nu ook weer niet zo belabberd is, voelde ik me de dagen erna behoorlijk gesloopt. Moeie benen en stijve spieren – ik moest echt even bijkomen.

Wat blijft er over van een Wezenlijke Ontmoeting?

Blijft er iets tastbaars over? Alle 144 deelnemers hebben aan het eind van hun dag een portret van zichzelf gemaakt – dat wil zeggen, ze hebben met een afstandsbediening de camera bediend die Bruno zorgvuldig had klaargezet. De vorm was voor iedereen hetzelfde: gezicht volledig ontspannen, geconcentreerd op het Hier en Nu, ontblote schouders, geen make-up of sieraden, de ogen ter hoogte van de horizon en de horizon exact in het midden van de foto. Zie hier het resultaat van mijn portret.

Mijn portret

Toen ik het portret voor het eerst zag, ging er van alles door me heen. Mooie herinneringen aan de dag. Ik zie moe en koud. Heb kritiek op mijn gezicht en hoe het mooier en beter had gekund. Vraag me af wat anderen zullen zeggen. Vergelijk mijn blik met die van de andere portretten.

Dan word ik me bewust van mijn kritische oordelen, dat geeft ruimte. In die ruimte is er vooral waardering. Als ik iets ‘uitzoom’ zie ik een vrouw die open en kwetsbaar durft te zijn. En daar ben ik trots op, want nog niet zo lang geleden was dat heel anders. De herinnering aan de dag zit zo sterk gekoppeld aan de foto, dat ik ook mijn gevoel van dat moment zie: aanwezig, zonder haast en moe van de fysieke inspanning. 

Bekijk hier alle portretten.

Wat zie jij in de portretten?

Wat doen de portretten met jou? Hoe kijk je naar deze mannen en vrouwen?

En wat is volgens jou nodig voor een Wezenlijke Ontmoeting?

Ik ben heel benieuwd wat het brengt om alle portretten in één expositie of in het boek bij elkaar te zien. Bruno werkt nu aan het boek, je kunt de voortgang van dit project hier volgen. Ben je op zoek naar een bijzonder cadeau voor jezelf of voor een dierbare? Hier kun je voor het kunstwerk-in-boekvorm bestellen.